Hiperprolaktynemia – czym jest, jakie są objawy i sposoby leczenia
Czym jest prolaktyna?
Prolaktyna to hormon wydzielany przez komórki przedniego płata przysadki mózgowej. Jego podstawową rolą jest stymulacja laktacji, a także rozwój gruczołów sutkowych, głównie przewodów mlecznych w okresie dojrzewania.
Prolaktyna – normy
U zdrowych osób poziom prolaktyny we krwi wynosi nie więcej niż:
- 20 ng/ml – u kobiet,
- 15 ng/ml – u mężczyzn.
Jak przygotować się do badania?
Stężenie prolaktyny w organizmie jest zależne od rytmu dobowego. Najlepiej, by lekarz specjalista zalecił porę dnia, w której należy pobrać próbkę krwi. Osoby mające przejść badanie powinny pamiętać o odpowiednim przygotowaniu się do badania, ponieważ wynik może wyjść fałszywie zawyżony.
Parę dni przed badaniem należy wstrzymać się od współżycia, intensywna stymulacja gruczołów sutkowych skutkuje podwyższeniem się hormonu prolaktyny w krwi. Dzień wcześniej powinno się ograniczyć wysiłek fizyczny, zadbać o relaks – stres i zbyt krótki czas snu również przyczyniają się do zawyżenia wyniku.
Czym jest hiperprolaktynemia?
Hiperprolaktynemia to stan, kiedy we krwi stwierdza się podwyższone stężenie prolaktyny. Chorobie nie można zapobiec, można jedynie starać się szybko ją zdiagnozować i zacząć leczenie.
Jakie są przyczyny hiperprolaktynemii?
Najczęstsze przyczyny hiperprolaktynemii to:
- ciąża,
- leki, które zmniejszają działanie dopaminy w organizmie,
- niedoczynność tarczycy,
- łagodne guzy przysadki.
Jakie są objawy hiperprolaktynemii?
Objawy hiperprolaktynemii u kobiet:
- zaburzenia cyklu miesiączkowego (wynik powyżej 20 ng/ml) – miesiączka występuje częściej, niż co 25 dni lub rzadziej niż co 33 dni. Z czasem menstruacja staje się coraz bardziej skąpa. Miesiączki mogą w ogóle zaniknąć (wynik powyżej 50 ng/ml). Cykle są bezowulacyjne, co powoduje problemy z zajściem w ciążę.
- problemy z suchością pochwy – współżycie może być bolesne.
Objawy hiperprolaktynemii u mężczyzn:
- impotencja,
- niepłodność,
- ginekomastia – rozrost tkanek w obrębie piersi i brodawek sutkowych.
Objawy, które można zauważyć u obu płci:
- zmniejszenie libido,
- stany depresyjne,
- drażliwość,
- zaburzenia uwapnienia kości,
- bóle głowy, zaburzenia widzenia spowodowane guzem przysadki (wynik powyżej 100 ng/ml).
W przypadku bardzo wysokiego stężenia prolaktyny wskazane jest wykonanie badania przysadki metodą rezonansu magnetycznego w celu wykluczenia obecności guza.
Leczenie – czy jest możliwe?
Leczenie jest zależne od przyczyny powodującej zwiększone wydzielanie prolaktyny i najczęściej polega na przewlekłym przyjmowaniu leków hamujących wydzielanie tego hormonu. W niektórych przypadkach niezbędne jest leczenie chirurgiczne.
W hiperprolaktynemii spowodowanej lekami zwykle wystarcza zaprzestanie przyjmowania leku wywołującego to zaburzenie.
Odpowiednie leczenie hiperprolaktynemii w większości sytuacji pozwala na powrót do zdrowia.
Hiperprolaktynemia a ciąża
Nieleczona hiperprolaktynemia utrudnia zajście w ciążę. Po zastosowaniu odpowiedniego leczenia szybko dochodzi do normalizacji funkcji jajników, przywracając kobiecie płodność.
Czy wiesz, że…?
Czy wiesz, że wysoki poziom prolaktyny może prowadzić do pojawienia się mlekotoku u obu płci?
Mlekotok, czyli wyciek mleka z brodawek sutkowych jest patologią u kobiet nie ciężarnych, niekarmiących i u mężczyzn. Występuje wówczas przy ucisku gruczołu sutkowego lub samoistnie. Prawie zawsze świadczy o zaburzeniach w układzie podwzgórzowo-przysadkowym i związany jest z zaburzeniami wydzielania prolaktyny (hiperprolaktynemia).